H Κύπρος στο πιάτο σας…γιατί ο έρωτας περνάει απο το στομάχι

Η κυπριακή κουζίνα είναι μια από τις πληθωρικότερες του κόσμου. Ποιος δεν έχει φάει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του σεφταλιά και χαλούμι; Νησί του έρωτα και της Αφροδίτης, η Κύπρος μαγεύει τις αισθήσεις με τις απίθανες γεύσεις της, τα μυστικά των οποίων, διατηρεί αναλλοίωτα στο πέρασμα των αιώνων! Το όνομα «μαϊρκό» χαρακτηρίζει το μέρος όπου μαγειρεύονται τα φαγητά και σερβίρονται για μεσημεριανό γεύμα. Η διαφορά ανάμεσα σε ένα εστιατόριο και σε ένα μαϊρκό είναι ότι το πρώτο σερβίρει παραδοσιακά σπιτικά πιάτα, δηλαδή συνταγές οι οποίες μαγειρεύονται και καταναλώνονται ευρέως στο σπίτι

Παστέλλιν: Τι γίνεται όταν το χαρουπόμελο ζεσταθεί, δουλευτεί και μετά αφεθεί να κρυώσει; Το παστέλλιν, γλυκό με έντονη και ιδιαίτερη γεύση.  Αναφορές για το χαρουπόμελο υπάρχουν από παλαιοτάτων χρόνων. “Εκ τούτων δε (δηλ. των χαρουπιών) και εξ αυτών έτι των αγρίων εκβάλλουσιν εν τη νήσω το κεράτιον μέλι, κοινώς τερατσόμελον καλούμενο” (Σακελλάριος, 1885).

Κλέφτικο: Ο όρος υποδηλώνει αρνίσιο ή κατσικίσιο κρέας που έχει σιγοψηθεί, συνήθως μέσα σε σφραγισμένο φούρνο.  Φαίνεται ότι ο όρος ‘κλέφτικο’ προέρχεται από μια καθιερωμένη πρακτική στην Κύπρο παλιότερα, να ψήνεται δηλαδή το κρέας ζώου που έχει κλαπεί θαμένο στο χώμα -και με φωτιά αναμμένη στην επιφάνεια- ώστε να μην κινούνται υποψίες ότι πρόκειται για κλοπιμαίο που μαγειρεύεται.

Σιάμισιη: ανοιγμένο σπιτικό φύλλο, πολύ λεπτό, γεμάτο με κρέμα, που μοσχοβολά ανθόνερο και μαστίχα, το δίπλωνουμε σαν φάκελο και μετά τηγάνιζεται σε μεγάλα καζάνια. Πασπαλίζουμε απο πάνω ζάχαρη άχνη.

Ππαλουζές: Γλυκό από το χυμό του σταφυλιού, ο παραδοσιακός περιέχει χώμα! Ο παλουζές και ο σιουτζιούκος είναι τα πιο γνωστά παραδοσιακά γλυκά της Κύπρου. Θα τα συναντήσεις συνήθως σε χωριά που παράγουν σταφύλια.

Αγρέλια: Αγρέλια λέμε τα άγρια σπαράγγια στην Κύπρο! Φανταστικός μεζές! Το δύσκολο στη συνταγή αυτή είναι το μάζεμα τους!!

Απόχτι: Παραδοσιακό αλλαντικό από κρέας αίγας ή τράγου ηλικίας 2-3 ετών. Μπορούμε να το καταναλώσουμε σαν μεζέ ή να το μαγειρέψουμε με το φασολάκι ή άλλα λαχανικά.

Αρκατένα: Ξεχωριστό είδος κουλουριών, που ζυμώνονται με προζύμι από ρεβίθια. Για να πετύχει ο αρκάτης, δηλαδή το προζύμι για τα αρκατένα, πρέπει τα ρεβίθια να είναι καλόψητα. Η παρασκευή του αρκάτη, δηλαδή του προζυμιού από ρεβίθι, αποτελεί πολύωρη διαδικασία με πολλά στάδια. Απαραίτητη είναι η ψηλή θερμοκρασία. Παλαιότερα, τα αρκατένα γίνονταν Δεκαπενταύγουστο.

Γαλένα: Κουλούρια ζυμωμένα με ζάχαρη και γάλα. Η ονομασία “γαλένα” προέρχεται μάλλον από το γάλα, αφού είναι ένα από τα κύρια συστατικά που διαφοροποιούν τα συγκεκριμένα κουλούρια από τα υπόλοιπα πασχαλινά κουλούρια.

Γλιστρίδα: το θαυματουργό φυτό, είναι ένα κοινό αγριόχορτο σε πολλούς τόπους της χώρας μας με μεγάλη ιστορία και πολλές χρήσεις. “οι παραδοσιακές κοινωνίες την χρησιμοποιούσαν για να θεραπεύουν πολλά από τα προβλήματα υγείας που σήμερα καταπολεμούνται από τα λιπαρά οξέα ωμέγα-3 και στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι φλεγμονές, τα προβλήματα στην καρδιά, οι στομαχικές διαταραχές, ο πόνος και ο πυρετός”.

Γλυσταρκά: Είναι κουλούρια μεγάλα και λεπτά. Μέσα στο κουλούρι διασταύρωναν λεπτά κορδόνια ζυμάρι σε διάφορα σχέδια.Ονομάζονταν γλυστερκές, γυρισταρκές, γρυσταρκές, χρυσταρκές.  Η ονομασία γυρισταρκά προέρχεται ίσως από το ρ. γυρίζω, αφού πρόσφεραν το κουλούρι όταν τριγυρνούσαν στο χωριό για να καλέσουν για τον γάμο. Η γυρισταρκά ήταν μόνο για τον νοικοκύρη

Ζελατίνα: Παραδοσιακά η ζαλατίνα στην Κύπρο φτιαχνόταν μετά τη σφαγή του καλοαναθρεμμένου χοίρου, του οποίου χρησιμοποιούσαν συνήθως την κεφαλή και τα πόδια. Το κρέας βραζόταν καλά και αρτυζόταν με αλάτι, πιπέρι, κομμάτια κόκκινης καυτερής πιπεριάς και δενδρολίβανο. Προσέθεταν επίσης ξίδι, χυμό από νεράντζια και λεμόνια

Κολοκάσι: Το φυτό Κολοκάσια, κοινώς Κολοκάσι (Colocasia esculentum), είναι εδώδιμο φυτό (λαχανικό) που ανήκει στην οικογένεια των Αρωδών (Araceae). Καλλιεργείται για τα εδώδιμα αμυλούχα ριζώματά του. Η παλαιότερη αναφορά στο Κολοκάσι της Κύπρου ανάγεται στο 1191 μ.Χ. σύμφωνα με την οποία σερβιρίστηκε σε δείπνο για τον εορτασμό του γάμου του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου με τη Βερεγγάρια στο Κάστρο Λεμεσού

Μαξίλλες: είναι είδος παστού (αποξηραμένου) σύκου. Σύμφωνα με τον Κ. Γιαγκουλλή, οι Μαξίλλες πήραν το όνομά τους από τη λατινική λέξη “μαξίλλα” που σημαίνει “πρώιμο σύκο”. Επίσης, σύμφωνα με το Ρ. Παπαγγέλου (2001), η ονομασία “μαξίλλες” σημαίνει παστό/πρώιμο σύκο και προέρχεται από τη λατινική λέξη “macilentus” που σημαίνει ισχνός.

Μαχαλεπί: Μαχαλεπί ή μαχαλλεπί ή και μαχαλλεπίν (αναφερόμενο στα αγγλικά mahalepi ή σπανιώτερα mahalebi) το κυπριακό, συνήθως νηστίσιμο, γλυκό σε μορφή κρέμας με άρωμα τριαντάφυλλου. Η γεύση του είναι ουδέτερη και παίρνει γεύση από ότι σιρόπι ή άλλο βάλει κανείς από επάνω όπως π.χ. κάποιο σιρόπι ή ζάχαρη ή γλυκό του κουταλιού. Παρασκευάζεται συνήθως τους καλοκαιρινούς μήνες και θεωρείται δροσιστικό. Το μαχαλεπί αναφέρεται σαν ένα από τα χαρακτηριστικά γλυκά στα οποία γίνεται χρήση ροδόνερου

Πισιήες: Γλυκές πίττες με πολύ λεπτό φύλλο. Οι πισιήες σερβίρονται με ζάχαρη, με μέλι ή  με χαρουπόμελο. Είναι ένα συνηθισμένο παρασκεύασμα από ζυμάρι που παρασκευαζεται σε πολλές περιστάσεις. Παρασκευάζονταν ως δώρο προς τη λεχώνα μετά το τοκετο αλλά και σαν δώρο της λεχώνας προς τους φίλους και τους συγγενείς που της ευχήθηκαν για το νεογέννητο

Τερτζελλούθκια: Κουλουράκια με χαρουπόμελο. Τα κουλουράκια που φτιάχνει η γιαγιά, μόνο που αντί να τα ψήσει στο φούρνο για να γίνουν ακόμη πιο ευγευστα τα ψήνει σε σούπα από τερατσόμελον μέχρι να γίνουν ηδονή!

 

Καραόλοι: Καραόλοι λέγονται στα κυπριακά τα σαλιγκάρια. Παραδοσιακά φτιάχνονται γιαχνί, με ντομάτα, κρεμμύδι και παλιότερα μαζί με κολοκάσι ή πατάτες.